اعتبار سنجی مشتریان بانک

نیاز به اعتبار سنجی شرکت هاهنگامی احساس می شود که :

• بنگاه بخواهد برای اولین بار روابط اعتباری ایجاد کند.
• بنگاه بخواهد جذب منابع اعتباری و نتایج حاصل از آن را به طور منظم نظارت کند.

در مرور ادبیات پژوهش بانک‌ها پیش شرایط و پیش نیازهای اعتبارسنجی به دو حوزه شخصی و مالی تقسیم می‌شود.

در اعتبار سنجی شرکت ها از منظرشخصی جسارت در تصمیم‌گیری، توانایی پاسخگویی سریع و مناسب به محیط اقتصادی در حال تغییر، توانایی ارزیابی درست فرصت‌های کسب‌و‌کار، ابتکار در انتخاب اهداف جدید و روش‌های دستیابی به آن‌ها ضروری است. پیش‌نیازهای اعتبارسنجی شخصی عبارتند از: توانایی تخمین در هنگام مقایسه درآمدها و هزینه‌های فعالیت‌های کسب‌و‌کار، توانایی مدیریت ایجاد انگیزه جهت کسب دستاوردهای بیشتر و اجرای مدیریت کارآمد، دانش عمیق صنعت و بازار و ریسک‌های خاص مربوط به این فعالیت، تجربه کافی در حل مسائل مالی و در مدیریت منابع اعتباری.

داده‌های مربوط به وضعیت مالی و اقتصادی متقاضی وام از پیش شرط‌های اعتبارسنجی از منظر مالی تعریف شده است که شامل پیش‌بینی توسعه‌های موردانتظار و نقش بنگاه در صنعت موردنظر و بررسی اینکه آیا وام مطابق با شرایط و با استفاده از درآمد حاصل از فعالیت کسب‌و‌کار پرداخت می‌شود، است. ( اعتبار سنجی مرات – رتبه بندی اعتباری)

برای این منظور، بانک اعتباردهنده نیازمند همه مستندات و داده‌های مربوط به مسئولیت‌پذیری قرض‌گیرنده است.

براساس آنچه در مقالات اعتبار سنجی شرکت ها اشاره شده است اعتبارسنجی به چندین عامل اصلی بستگی دارد که عبارتند از: کارایی قرض‌گیرنده، شهرت مشتری، ظرفیت سودآوری، ارزش دارایی‌های مشتری، موقعیت اقتصادی مشتری، سودآوری و ...(البته همه این موارد در ایران بررسی نمی‌شود) ( رتبه بندی اعتباری – اعتبار سنجی مرات  )

• ابتدا، بانک کارایی مشتریانش را تعیین می‌کند.
• همچنین شهرت مشتری در هنگام تصمیم‌گیری برای اعطای اعتبار بسیار مهم است. فرآیند ایجاد شهرت بسیار زمانبر است. در طی فرآیند ارزیابی می‌توان از اطلاعات بازپرداخت وام‌های پیشین استفاده کرد. اگر مشتری در پرداخت اقساط پیشین خود دقیق باشد می‌توان اطمینان حاصل کرد که در معامله فعلی نیز دقیق خواهد بود.
• سودآوری مشتری نیز در اعتبارسنجی بسیار مهم است. سودها منبع اصلی بازپرداخت وام هستند. سودآوری قرض‌گیرنده براساس تعدادی از موقعیت‌ها تعیین می‌شود که عبارتند از: قیمت‌های خروجی، هزینه‌های تولید، کیفیت محصول، کیفیت تبلیغ، مکان، شرکت‌های رقابتی موجود، در دسترسی مواد خام برای تولید، همچنین نرخ قیمت، صلاحیت، ویژگی‌های حرفه‌ای کارکنان، شایستگی مدیریت و دیگران. ( رتبه بندی اعتباری )
• دارایی‌های وام گیرنده عامل مهمی در تحلیل اعتبار او است. این دارایی‌ها به عنوان تضمینی برای پرداخت بدهی در نظر گرفته می‌شوند.
• اعتبار سنجی مستقیما از وضعیت موقعیت اقتصادی تاثیر می‌پذیرد. تخمین موقعیت متقاضی وام به لحاظ رقابت در صنعت، تکنولوژی، تقاضای تولید و ... ضروری است.

در زمان اعطای اعتبار، تخمین احتمال بازپرداخت وام براساس موقعیت مالی ثابت متقاضی وام و بر مبنای تحلیل و پیش‌بینی‌ موقعیت مالی او در آینده تعیین می‌شود. اطلاعات ارزشمند درباره وضعیت مالی متقاضی وام از طریق تحلیل اقدامات وی در حساب بانکی کسب می‌شود. همچنین تغییرات در حجم معاملات (حجم گردش مالی)، نظم پرداخت‌ها به شرکا و موسسات مالی و ....  از جمله شاخص‌هایی هستند که در هنگام تعیین اعتبار بانک‌ها بررسی می‌شوند.( رتبه بندی اعتباری )

شرکتها برای معامله با سایر بنگاه‌ها نیاز دارند از وضعیت اعتباری آنها اطلاع یابند. اما اعتبار سنجی شرکت ها و اعتبار سنجی شخص حقوقی بسیار زمانبر است. سامانه اعتبار سنجی به این نیاز شرکتها پاسخ داده‌اند و با اعتبارسنجی و رتبه‌بندی بنگاه‌ها انجام معاملات را ساده تر کرده‌‌اند.